Hizmet ihracatı, Türkiye’de gitgide artan bir kavram olarak karşımıza çıkar. Sınırları aşıp yurt dışında da faaliyet göstermek isteyen işletmelerin radarında olan bu ihracat türünün muhasebe işlemleri de faaliyeti kadar önemlidir. TDK’ya göre hizmet; birinin işini görme veya birine yarayan bir işi yapma demektir. KDV kanununda ise hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olarak tanımlanır. Günümüzde hizmetler internet, sosyal medya gibi teknolojik gelişmeler sayesinde, hizmeti sunan ve alanın fiziki olarak karşı karşıya gelmeden, online temas kurması ile verilebilmektedir. Bilgisayar ve IT hizmetleri, veri tabanı hizmetleri, yazılım hizmetleri, her türlü elektronik ve teknolojik ortamda sağlanan danışmanlık, muhasebe, mühendislik, mimarlık, Hukuk danışmanlığı vb. gibi hizmetleri online hizmetler kapsamında örneklendirebiliriz. Bu nedenle hizmetler artık günümüzde uluslararası bir çalışma alanı oluşturur. Hatta teknoloji alanında çalışan yazılımcılar bir ülkede ikamet edip farklı bir ülkedeki işyerine hizmet verip çalışabilmektedir.

Hizmet İhracatı Ne Demek?

İhracat, bir ülkenin ürettiği malları başka bir ülkeye veya ülkelere satmasıdır. Bir başka deyişle, dış satım olarak özetleyebiliriz. Genellikle ihracat dediğimizde ilk akla gelen mal alım satımı olsa da bir de bunun ihracat hizmetleri kısmı vardır. “Hizmet ihracatı nedir?” sorusuna en genel cevabı şöyle verebiliriz: Hizmet ihracatı, ihracatta malın yerine hizmetlerin sunulduğu bir modeldir. Farklı ülkelere ya da yurt dışındaki firmalara yapılan hizmet satışıdır. Örneğin, Türkiye’deki bir inşaat firmasının yurt dışında bir firma ile anlaşarak bir inşaat projesini alması ve buna dair hizmet vermesi hizmet ihracatına girer. Bir hizmetin ihracat teslimi sayılabilmesi için KDVK’ya göre belirtilen koşulların yerine getirilmesi gerekir. Hizmet ihracatının şartları şöyledir:
  1. Hizmetler yurt dışındaki bir müşteri için yapılması,
  2. Fatura veya benzeri nitelikteki belgenin yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmesi,
  3. Hizmetten yurt dışında faydalanılması gerekir.
Bu nedenle hizmet ihracatı soyut bir kavram olan faydalanmanın nerede olduğu sorunu ile karşı karşıyadır. Maliye yurt dışındaki bir müşteri için web sitesi tasarlayan yazılımcının oluşturduğu web sitesinden tüm dünya ve dolayısı ile Türkiye’de de yararlanılacağından bunu hizmet ihracı kapsamına almamaktadır. Bir başka örnek olarak, Türkiye'de çekimi gerçekleştirilen bir reklam tanıtım filmi üzerine olsun. Film sahibi yurt dışı alıcısıdır. Alıcı tarafından Türkiye'deki internet kullanıcılarının da erişimine imkân verilecek şekilde internet sitesinde ve Facebook, YouTube gibi sosyal platformlarda reklâm amaçlı yayınlanması ile hizmetten Türkiye'de de yararlanılacaktır. Bu nedenle, sunulan reklam tanıtım filmi hazırlama hizmetinin, hizmet ihracı kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Hizmet bedeli üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir. Ancak son yayımlanan KDV Genel Tebliğ ile bu çerçevede hizmet ihracatında KDV istisnası ele alınmış ve yararlanma şartlarına açıklık getirilmiştir. Eski uygulamada hizmetten yurtdışında faydalanılması konusunda problemler vardı. Bu konuda yeni tebliğ ile birçok örnek verilmiş ve faydalanma kriteri çerçevesinde yaşanan problemler açıklığa kavuşturulmuştur. Hizmet ihracatı işlemlerinde yurtdışından kazanılacak döviz bedellerin tamamının tasarrufu serbesttir. Bu bedellerin Türkiye’ye getirilmesi ve bozdurulması mecburi bir durum değildir. Ancak buna rağmen eski uygulama ve yeni tebliğde belirtilen mükelleflerin KDV iadesi talep etmeleri durumda hizmet bedelinin döviz olarak yurda getirilmesi ve döviz alım belgesinin tevsik edilmesi şartı halen devam etmektedir.

Hizmet İhracatı Olarak Değerlendirilen Sektörler

Ülkeler ya da firmalar, farklı amaçlar doğrultusunda kendi aralarında alışveriş yapmak isteyebilirler. Hizmet ihracatı yani hizmet alışverişi, çok sayıda farklı sektörde kullanılır. Hizmet ihracatı olarak değerlendirilen sektörlerin bazıları şu şekilde sıralanabilir:
  • Turizm
Turizm sektörü, hizmet ihracatı denildiğinde akla gelen ilk alandır. Turizm hizmet ihracatında, ülke kendi sunduğu turizm hizmetini karşı tarafa bir nevi belirli bir getiri karşılığında satmış olur. Farklı ülkelerden turistler, bir ülkeyi ziyaret etmeleri sonucu o ülkeden ayrılmadan önce harcadıkları parayı ülke içerisinde bırakmış olur. Bu para çoğunlukla döviz cinsindendir ve ziyaret edilen ülke için kalkınma ve büyüme hızını artırır.
  • İnşaat
İnşaat sektörü, hizmet ihracatı sektörleri listesinde oldukça yukarıda yer alır. İnşaat sektöründeki hizmet ihracat, bir ülkedeki inşaat firmalarının başka bir ülkeye gidip orada inşaat projeleri yapmaları olarak özetlenebilir.
  • Taşımacılık (Lojistik)
Taşımacılık sektöründe hizmet ihracatı, bir ülkeden başka bir ülkeye malzeme türü şeylerin taşımacılığının yapılmasıdır. Taşınan malzeme, karşı tarafın hizmet verebilmesinde kullanılır. Döviz kazandırıcı hizmet ticaretinin desteklenmesine yönelik destekler:
  • Ürün-hizmet tescil desteği,
  • Marka yurtdışı tescil ve korunma desteği,
  • Rapor ve yurt dışı şirket alımına yönelik danışmanlık desteği,
  • Belgelendirme desteği,
  • Reklam, tanıtım ve pazarlama desteği,
  • Yurt dışı birim desteği,
  • Danışmanlık desteği,
  • Acente komisyon desteği,
  • Tercümanlık desteği,
  • Hasta yol desteği,
  • Yurt içi tanıtım-eğitim desteği,
  • Bilgisayar oyunu-mobil uygulama pazara giriş desteği,
  • Film yurt dışı pazarlama desteği,
  • Bilgisayar oyunu-mobil uygulama komisyon desteği,
  • Bilgisayar oyunu-mobil uygulama geliştirme desteği,
  • Film platosu-stüdyosu kullanım gideri desteği ve film reklam desteği,
  • Ticaret ve alım heyeti desteği,
  • Yarışma-etkinlik desteği,
  • Bireysel Fuar Katılım Desteği gibi destekler bulunmaktadır.

Hizmet İhracatı Faturası Nasıl Kesilir?

Hizmet ihracatında faturalama işlemi son derece önemli ve gereklidir. Hizmet ihracatında oldukça büyük ve geniş ölçekli işlemler yapılabilir. Bu sebeple yapılan işlemin güvence altına alınması her iki taraf için de önemli bir konumdadır. Hizmet ihracatında fatura kesebilmek için, öncelikle yapılacak olan işleme ait bilgilerin toplanması gerekir. Satıcıya, alıcıya ve hizmete ait bilgiler belirlenmiş olmalıdır. Sonrasında bu bilgilerle faturada bulunan gerekli alanlar doldurulur. Her iki tarafa ait iletişim bilgileri faturaya eklenir. Faturadaki bütün alanların eksiksiz ve doğru bir şekilde doldurulmuş olmalıdır. Bu adımları takip ederek oluşturulan faturanın saklanması gerekir. İleride oluşabilecek herhangi bir olumsuzluğa karşı faturaların kullanılabilmesi için arşivlenmesi son derece önemlidir. Hizmet ihracatı yaparak hak kazanılan vergi iadesinin alınması için Vergi Dairesi’ne yapılacak olan başvurularda;
  • Standart iade talep dilekçesi,
  • Ödeme belgesi (elde edilen dövizin Türkiye’ye getirildiğini ispatlayan belge, banka dekontu vs.),
  • Hizmet faturası ya da listesi,
  • Hizmet ihracatının beyan edilmiş olduğu döneme ait indirilecek KDV listesi,
  • Yüklenilen KDV listesi,
  • İadesi talep edilmekte olan KDV hesaplama tablosu gibi belgelerin ibraz edilmesi istenmektedir.