KOBİ’nin açılımı kendisinin tanımı niteliğindedir; “küçük ve orta boyutlu işletmeler” ifadesinin kısaltılmışı KOBİ’dir. İşletmeler kendi içinde farklı gruplara ayrılır. Hangi işletmelerin KOBİ olduğuna ilişkin esas ve sınırlar “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik” ile belirlenmiştir. Birçok işletmeyi ilgilendiren bu yönetmelik, 24 Haziran 2018’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve günümüz şartlarına uygun olarak yenilenmiştir.
KOBİ Olma Şartları Nelerdir?
Bir işletmenin KOBİ sayılabilmesi, devlet veya diğer özel kuruluşlar tarafından düzenlenen hizmet, yapılandırma, teşvik, hibe gibi hizmetlerden yararlanabilmesi açısından oldukça önemlidir. Bir işletmenin KOBİ olarak değerlendirilebilmesi için hem yapısal hem de mali özellikler bakımından yönetmeliğe uygun olması gerekir. Kısaca bir örnek vermek gerekirse bir kırtasiye ya da bir bakkal ve eleman çalıştıran orta düzey işletmeler, KOBİ tanımı içerisinde değerlendirilebilir. “Küçük ve orta büyüklükteki işletmeler” tanımının üzerinden geçince bir işletmenin KOBİ sayılabilmesi için gerekli kriterlerin neler olduğuyla ilgili önemli ipuçları elde edebiliriz. Mevzuatta KOBİ, yıllık çalışan istihdamı 250 kişiden az; yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosu 125 milyon TL’yi aşmayan girişimler olarak tanımlanıyor. Yani Bir işletmenin KOBİ olarak değerlendirilebilecek işletmeler arasında sayılabilmesi için bünyesinde 250’den az eleman çalıştırıyor olması ve yıllık 125 milyon Türk lirasını aşmayacak miktarda mali bilançoya sahip olması gerekir. KOBİ işletmeleri kendi içerisinde mikro, küçük ve orta ölçekli işletmeler olarak üç gruba ayrılır. Bu gruplamalar, çalışan sayısı ve yıllık bilanço rakamlarına göre yapılır.Hangi İşletmeler KOBİ Sayılır?
KOBİ’ler mikro, küçük ve orta ölçekli işletmeler olmak üzere üç gruba ayrılır. Bu nedenle KOBİ sayılabilecek işletmeleri bu üç ayrı grup üzerinden incelemek gerekir.- Mikro işletmeler: İsminden de anlaşılabileceği gibi KOBİ sınıfının en küçük üyesi mikro kobilerdir. Yıllık net satış hasılatı ya da bilançosu 3 milyon Türk lirasını aşmayan işletmelerdir. (Bu miktar son yayımlanan yönetmelikten önce 1 milyon TL idi.) Mikro işletmeler en fazla 10 kişiden oluşan bir eleman istihdam kapasitesine sahiptir.
- Küçük işletmeler: KOBİ’lerin ortanca üyesi küçük işletmelerdir. Yıllık net satış hasılatı ya da bilançosu 25 milyon Türk lirasını aşmayan işletmelerdir. (Bu miktar son yayımlanan yönetmelikten önce 8 milyon TL idi.) Küçük işletmeler en fazla 50 kişiden oluşan bir eleman istihdam kapasitesine sahiptir.
- Orta ölçekli işletmeler: KOBİ sınıfının en üstünde yer alan işletmeler, orta büyüklükteki işletmeler olarak adlandırılır. Yıllık net satış hasılatı ya da bilançosu 125 milyon Türk lirasını aşmayan işletmelerdir. (Bu miktar son yayımlanan yönetmelikten önce 40 milyon TL idi.) Orta ölçekli işletmeler, bünyesinde en fazla 250 kişiyi istihdam edebilir.
KOBİ’lerin Avantajları
KOBİ olmanın işletmelere kattığı birçok değer vardır. KOBİ’lerin sahip oldukları avantajların başında hiç kuşkusuz devlet tarafından verilen hibeler, faizsiz krediler veya kredi faiz destekleri yer alır. KOBİ’lerin finansal açıdan düşük bütçelere sahip olmaları pazarlama kabiliyetleri açısından bir dezavantaj oluşturmaz. Tam tersine KOBİ sahibi olarak müşterilerini ve çalışanlarını yakından tanıman, büyük şirketlere göre oldukça önemli bir avantaj sağlar. Ölçeğinin küçük olması sebebiyle pazar değişimlerine daha hızlı cevap verebilir, tüketici isteklerini daha iyi gözlemleyebilirler ve dinamiklik sayesinde daha hızlı iyileştirmeler yapılabilir. KOBİ’lerin avantajlarını genel olarak şöyle sıralayabiliriz:- Üretim ve pazarlama sistemlerinde daha esnek ve dinamik olmaları sayesinde müşterilerin istek ve ihtiyaçlarına yönelik daha hızlı hızlı cevaplar verebilirler.
- Düşük potansiyelli pazarlarda da faaliyet gösterebilirler.
- Çalışan, müşteri ve pazar ile ilişkileri çok daha yakındır.
- Yenilik fırsatlarını daha hızlı yakalayıp değişime daha kolay yönelebilirler.
- Yeni çıkan teknolojik iyileştirmeler ve programlar KOBİ’ler için daha verimlidir.
- Pazarda büyük işletmelerin tamamlayamadığı alanlarda kolaylıkla faaliyet gösterebilirler.
- Daha az prosedürle işlerini yürütürler.
- Yüksek sermayelere ihtiyaç duymadığı için ülkenin girişimcilik potansiyelini arttırabilirler.
- Tabii ki en önemli avantaj olarak kendilerine özel çıkan teşvikli fonlardan yararlanabilirler.
KOSGEB KOBİ Beyannamesi Nedir?
KOSGEB KOBİ Beyannamesi; girişimcilerin, KOBİ’lerin ve işletmelerin; vergi borçları, adresleri, ailevi durumları veya banka hesaplarına ilişkin bilgileri hesaplayabilmek ve takip altında tutabilmek amacıyla Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından istenen bir beyanname türüdür. KOBİ beyannamesi sayesinde KOSGEB tarafından verilen bazı teşvik, destek ve eğitimlerden faydanlanma fırsatı elde edilir.KOBİ Beyannamesi Nasıl Hazırlanır?
KOSGEB E-KOBİ sayfasında bulunan formu ve ek belgeleri elektronik ortamda doldurup çıktısını aldıktan sonra, KOBİ beyannamesi imza ve kaşeyle birlikte bağlı bulunan KOSGEB Birimine teslim edilmesi gerekiyor. KOSGEB e-KOBİ sayfasında veri tabanına kayıt yaparak KOBİ Beyannamesini doldurabilir daha sonra bilgilerini güncelleyebilirsin. Veri tabanına kayıt için gerekli olan KOBİ Bilgi Beyannamesi’nin alınması gerekir. KOBİ Bilgi Beyannamesi’nin otomatik onayının alınabilmesi, KOSGEB’in yeni programı KOBİ Bilgi Sistemi ile mümkün. Bu yeni sistemde, KOBİ Bilgi Beyannamesi’nde girilen bilgiler, diğer kurum ve kuruluşlara verilmiş beyannameler herhangi ekstra bir işlem yapmaya gerek kalmadan otomatik olarak kaydedilebiliyor. Bu da işletmelerin kurulmasındaki zaman kaybını engelliyor.KOBİ Danışmanlığı Nedir?
KOBİ danışmanlığı, KOSGEB’in bir projesidir. KOSGEB bu projeyle birlikte küçük ve orta ölçekteki işletmeleri için koçluk sistemi getirmeyi amaçlıyor. KOBİ danışmanlığı projesi kapsamında işletmelere; profesyonel yönetim, mali tablolarda düzenlemeler, faaliyetlerin incelenmesi, güncel teşvik ve destekler, istihdam ve ihracatın artırılmasına yönelik eğitim ve yönlendirmeler gibi hizmetler sunuluyor.KOBİ İşletme Türleri Nelerdir?
KOBİ’ler hakkında bilmen gereken bir diğer önemli husus, KOBİ’ler ana gruplarının dışında çalışan sayıları ve mali bilgileri göz önünde bulundurularak oy hakkı ve sermayesine göre 3 türe ayrılır. Bu üç tür şu şekildedir: Bağımsız, ortak ve bağlı işletmeler.- Bağımsız işletmeler: Bir işletmenin bağımsız işletme olabilmesi için başka bir işletmenin hisselerinin yüzde 25’inden fazlasına sahip olmamalıdır. Ayrıca bir tüzel kişi, veya herhangi bir kamu kurum ya da kuruluşunun işletmenin yüzde 25’inden fazlasına sahip olmaması gerekir. Birkaç bağlı işletmenin de müştereken ya da kendi başına bu işletmenin hisselerinin yüzde 25’inden fazlasına sahip olmamalıdır. Bağımsız işletme sayılabilecek işletmeler konsolide hesaplar düzenlemezler. Aynı zamanda bu işletme konsolide hesaplar düzenleyen başka bir şirketin hesaplarında da yer almamalıdır.
- Ortak işletme: Bir işletmenin ortak işletme olabilmesi için bu işletmenin üzerinde tek başına ya da bağlı bir işletme hakim olmamalıdır. Ortak işletmelerin başka bir işletmenin sermayesinin ya da oy hakkının yüzde 25 ile yüzde 50’si arasında söz hakkı olmamalıdır. Yine ortak işletmelerin kendi oy hakkı ve sermayesi üzerinde yüzde 25 ile yüzde 50 oranında başkasının söz hakkı bulunmamalıdır. Ortak işletme için belirlenen sınırlardan anlaşılacağı üzere ortak işletmeleri belirleyen husus, sermaye ve oy hakkı oranlarıdır.
- Bağlı işletmeler: Bir işletmenin bağlı işletme olabilmesi için bir başka işletmenin hem sermaye hem de oy hakkının çoğunluğuna sahip olmalıdır. Bağlı işletmeler, bir işletmenin yönetim ve denetim kurulu üyelerinin atanması, kurul üyelerinin azledilmesi gibi haklara sahip olmalıdır. Bir işletmenin ortağı veya hissedarı olunması durumunda bağlı işletmeler yapılan anlaşmalarda tek başına söz sahibi olan işletmelerdir. Bu şartlardan herhangi birini yerine getiren işletmeler bağlı işletme statüsünde değerlendirilmek için yeterli seviyede olur.
