Geçici Vergi Nedir?

Peşin vergi olarak da adlandırılan Geçici Vergi, gerçek usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri, serbest meslek erbabı ve kurumsal vergi mükelleflerinin ödediği bir vergi türüdür ve cari vergilendirme döneminin Gelir ve Kurumlar Vergisi olarak, üçer aylık kazanç üzerinden hesaplanarak ödenir. Diğer bir deyişle Geçici Vergi; Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi hesaplamaları için yıl sonunu beklemeden, üçer aylık dönemlerde elde edilen kazancın vergisinin peşin olarak tahsil edilmesi için uygulamaya koyulmuş bir vergi türüdür diyebiliriz.

Geçici vergi Nasıl Hesaplanır?

Mükellefler için geçici vergi verilmesi gereken dönemin 3 er aylık kazançlarına bakılır, gelir vergisi tarifesinin ilk diliminde uygulanan yüzde 15’lik oran uygulanarak hesaplanır. Kurumlar vergisi mükellefleri için ise kurum kazancının yüzde 20’si üzerinden geçici vergi belirlenir. Mükellef ya da kurumların daha evvel ödediği vergiler var ise hesaplanıp, ödenecek vergiden çıkarılarak yeni miktar tebliğ edilir. Eğer kişi ya da kurumlar bildirilmesi gereken kazancın yüzde 10’undan fazlasını eksik söylerse, tespit edilen miktarın vergi zıyai cezası ve gecikme faizi uygulanır. Mükellef ya da kurumlara tahakkuk ettirilen geçici verginin 3’er aylık kazançlar halinde ödenmemesi durumunda yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden kişi ve kurumlar vergi tutarından terkin edilir. Terkin edilen geçici vergi tutarına gecikme zammı uygulanır. Bu gecikme zammı vade tarihinden terkin edilmesi gereken tarihe kadar yani; gelir vergisi mükellefleri için 1 Mart, kurumlar vergisi mükellefleri için 1 Nisan’a kadar belirlenir. Geçici vergi ödemesi beyan ve zamanları ise açık ve net şekilde yönetmelikte belirtilmiştir. Geçici Vergi hesaplamasına bir örnek vermek gerekirse; Orçun B. Gelir Vergisi mükellefidir. Orçun B. adlı kişinin 2020 yılı içerisinde elde etmiş olduğu kar, üç aylık dönemler itibariyle şu şekildedir; Ocak-şubat-mart: 2.000 TL Nisan-mayıs-haziran: 2.000 TL Temmuz-ağustos-eylül: 1.000 TL Ekim-kasım-aralık: 1.000 TL Orçun B. Geçici Vergi ödemelerini şu şekilde gerçekleştirir; Ocak-şubat-mart: 2.000 x 0,15 = 300 TL Nisan-mayıs-haziran: 2.000 x 0,15 = 300 TL Temmuz-ağustos-eylül: 1.000 x 0,15 = 150 TL Ekim-kasım-aralık: 1.000 x 0,15 = 150 TL Orçun B. Geçici Vergi ödediğinde, toplam tutar 900 TL olmaktadır. Orçun B. adlı kişinin geliri ilk vergi dilimine tekabül ettiğinden, Gelir Vergisi %15 olarak hesaplanır. Aynı tutardaki kazancı, Geçici Vergi ile değil de yıl sonunda verdiği durumda ise hesap şu şekilde olacaktır; 2.000 + 2.000 + 1.000 + 1.000 = 6.000 TL 6.000 x 0.15 = 900 TL Görüldüğü üzere, Geçici Vergi uygulaması, ödenen vergi tutarında herhangi bir değişikliğe neden olmamaktadır. Yukarıdaki hesaplama dönemlerinden herhangi birinin vergisinin ödenmemesi durumunda, bu dönemin vergisi yıllı Gelir Vergisi’nden düşülmez ve yasal faizi ile birlikte tahsil edilir.

Kimler Geçici Vergi Öder?

Daha önce de belirttiğimiz gibi, Geçici Vergi aslında Gelir ve Kurumlar Vergisi’nin peşin olarak, üç ayda bir tahsil edilmesi anlamına gelmektedir. Buradan da anlaşılabileceği gibi Geçici Vergi, Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinden tahsil edilmektedir. Gelir Vergisi mükelleflerinin yıl boyunca ödedikleri Geçici Vergi, takip eden yılın mart ayında verecekleri Gelir Beyannamesi’nden; Kurumlar Vergisi mükelleflerinin yıl boyunca ödedikleri Geçici Vergi, takip eden yılın nisan ayında verecekleri Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nden mahsup edilmektedir.

Kimler geçici vergi ödemez?

Tasfiye halindeki kurumlar vergisi mükellefleri tasfiye dönemlerinde, basit usulde vergilendirilen gelir vergisi mükellefleri, yıllara sâri inşaat ve onarma işi yapanlar, ücret geliri elde edenler, menkul ve gayrimenkul sermaye iradı sahipleri, zirai kazanç sahipleri, diğer kazanç ve irat elde edenler, kazançları vergiden istisna edilen serbest meslek erbabı ile noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar geçici vergi ödemezler. Ancak, geçici vergi ödemeyeceği belirtilen kişiler bu işlerinden elde ettikleri kazançları dışında kalan ticari veya mesleki kazançları nedeniyle geçici vergi ödemek zorundadırlar.

Geçici Vergi Beyannamesi İçin Gerekli Belgeler

Geçici Vergi beyanı için gerekli beyanname, mükellefin türüne göre değişen belgelerle birlikte teslim edilmelidir. Mükellefiyete göre gerekli belgeler şunlardır; •Kurumlar Vergisi Mükellefleri ve Bilanço Tutan Mükellefler: Beyanname ile birlikte, gelir tablosu sunmaları gerekmektedir. •İşletme Defteri Tutmakla Yükümlü Mükellefler: Bu gruptaki mükellefler, beyanname ile birlikte hesap özeti sunmalıdırlar. •Serbest Meslek Kazanç Defteri Tutan Mükellefler: Bu grupta yer alan mükellefler, Geçici Vergi beyannamesi ile birlikte serbest meslek kazanç bildirimi sunmalıdırlar.

Geçici verginin dönemleri, beyan ve ödeme zamanları nedir?

DÖNEM BEYAN ÖDEME
1.Dönem (Ocak, Şubat, Mart) 14 Mayıs akşamına kadar 17 Mayıs akşamına kadar
2.Dönem (Nisan, Mayıs, Haziran) 14 Ağustos akşamına kadar 17 Ağustos akşamına kadar
3.Dönem (Temmuz, Ağustos, Eylül) 14 Kasım akşamına kadar 17 Kasım akşamına kadar
4.Dönem (Ekim, Kasım, Aralık) 14 Şubat akşamına kadar 17 Şubat akşamına kadar

Geçici Vergi Eksik Beyan Edilirse Ne Yapılır?

Eksik beyan edilen ve geçmiş dönemlere ait bir verginin %10’u aşması durumu tespit edildiğinde, bu kısım için ikmalen geçici vergi tarh edilmektedir. %10’luk yanılma payının beyan edilmesi gereken geçici vergi matrahı üzerinden hesaplanması gerekir. Verilen geçici vergi beyannamesinde matrah beyan etmeyen mükellefler için beyan edilmesi gereken vergi matrahının %10’u kadar bir yanılma payı söz konusu olacaktır.