E-Residency, günümüz girişimcilerinin AB vatandaşlığına ve büyük sermayelere gerek duymadan yurt dışında online şirket kurabilmeleri demektir. E-Residency Türkçe karşılığıyla e-vatandaşlık ilk defa 2014 yılında Estonya hükümeti tarafından uygulamaya geçirilmiştir. E-Residency ile dünya üzerindeki herkesin gerekli şartları sağlaması ile internet üzerinden başvurarak dijital vatandaşlık sahibi olabilmesi ve bu kapsamda Avrupa Birliği pazarında kurulmuş bir şirket olma avantajlarından yararlanabilmesi amaçlanmaktadır.  Girişimciler, AB pazarında legal bir şirket oluşturarak dünyanın herhangi bir yerinde online iş kurma ve onu işletme serbestliğine sahip olabilmektedir. Burada küçük bir parantez açarak "residency ne demek?" diye merak edenlerin de sorusunu yanıtlamış olalım. Residency ikamet anlamına gelir. Sıklıkla karşılaştığımız "resident ne demek?" sorusunun cevabı da ikamet eden kişidir. Bunun online olarak yapılmasına imkân tanıyan e-residency programı ise lokasyona bağlı kalmadan çalışmayı mümkün kılar. Yine aynı şekilde, e-resident de bu çalışma modelini gerçekleştiren kimseler olarak tanımlanabilir. E-Residency ile sahip olunan vatandaşlık, lokasyon bağımsız bir şirket kurulumuna izin vermekle birlikte Estonya'da oturma izni, Avrupa’da serbest dolaşım, oy hakkı gibi vatandaşlık haklarını sağlamamaktadır. Estonya Hükümeti tarafından e-Residency ile ilgili bilgilerin sağlandığı ve başvuruların alındığı internet sitesinde yer alan verilere göre hali hazırda 138 ülkeden e-Residency başvurusunda bulunan, 23735 kişi mevcut olup bu yol ile kurulan 3877 şirket bulunmaktadır.

E-Residency Başvurusu Nasıl Yapılır?

Her şeyin online olarak ve tamamen sorunsuz şekilde tamamlanmasının amaçlandığı sistemde öncelikli olarak e-Resident olmak gerekmektedir. Bu doğrultuda aşağıda sayılan belgelerin sisteme yüklenmesi talep edilmektedir:
  • Pasaportun ilgili sayfalarının bir kopyası,
  • Pasaport tipi bir dijital fotoğraf,
  • Kurulması planlanan şirkete ilişkin niyet mektubu.
Sağlanan belgelerle beraber yine online olarak visa ya da mastercard ile başvuru ücreti ödemesi yapılmakta ve başvuru güvenli online form aracılığıyla tamamlanmaktadır. Başvurunun kabulü ve işlem görme süreci 15 gün içinde tamamlanmaktadır. Başvurunun kabulüne ilişkin e-posta ile kişiler bilgilendirmekte ve sonrasında sonra dijital kimlik kartları başvuru sırasında seçilen Estonya elçiliğinden alınabilmektedir. E-Resident olduktan sonra şirket kurabilmek için yasal bir adres edinilmesi ve banka hesabı açılması gerekmektedir. Bu konuya ilişkin danışmanlık veren şirketler başvuruların yapıldığı internet sitesinde yer almaktadır. Başvuru sonrasında verilen dijital kimlik kartı ile kişiler dijital imzaya sahip olmaktadır. Böylelikle şirket sahipleri, şirketin sevk ve idaresini Estonya'da yerleşik bir üçüncü kişiye gerek kalmaksızın, her türlü hukuki yükümlülük ve evrak işleri dahil olmak üzere dijital imza ile yerine getirebilmektedirler. Ayrıca e-imza ile AB regülasyonlarına tabi olarak bankacılık ve online ödeme hizmeti sağlayıcılarından yararlanabilmektedirler.

E-Residency İçin Neden Estonya?

Estonya dünyadaki en gelişmiş dijital toplumlardan biri olarak adından söz ettirmektedir. Bu nedenle online işlemler güvenilir bir ortamda gerçekleşmekte olup verilere erişim güvenli şekilde sağlanmaktadır. Girişimcilerin tercih sebebi ise girişimcilik fikirlerini hayata geçirebilmelerini kolaylaştırmasıdır. Bunu Estonya e -vatandaşlık vergi uygulamalarıyla görebilmemiz mümkün. Estonya e -residency ile bürokrasiden uzak, düşük maliyetli ve açık bir vergi sistemi ile AB düzenlemelerine tabi şirket kurabilme imkânı sunmaktadır. Böylelikle eğer girişiminiz AB’nin fon sağladığı çalışmalara giriyorsa bu fonlardan da yararlanma imkânı doğmaktadır. Estonya NATO, OECD ve Eurozone ülkesi olduğu için güvenli ve istikrarlı bir ticaret ortamı sunmaktadır. AB’de yerleşik bir şirket olarak faaliyet gösterileceği için ortak pazarın getirdiği hukuki avantajlardan yararlanmayı sağlamaktadır. Buna ek olarak AB’de yerleşik bankacılık ve uluslararası ödeme hizmeti sunucularına (Paypal, Google gibi) da kolaylıkla erişim sağlanmaktadır. Aynı zamanda Estonya hükümeti iş modellerine göre yaratıcı fikirleri destekleyici tutumuyla bilinmektedir. Nüfusunun az olması dezavantajını e-Residency ile avantaja çevirmeyi hedefleyen hükümet vergi konusunda da ılımlı bir tavır sergilemektedir. Şirket kazanç elde etmedikçe herhangi bir vergi talep edilmemektedir. Ödenmesi gereken sadece kazanç üzerinden alınan gelir vergisidir.

E-Residency Kimlerin Tercihi?

Dijitalleşmenin hızla sürdüğü günümüzde işini dijital platformlara taşıyan ve elektronik ortamda hizmet sunanlar, danışmanlık ya da SaaS hizmeti verenler bu sistemi tercih etmektedir. Yaratıcı fikri olan ama az maliyetli ve kısa sürede bürokrasi ve evrak işlemlerinden uzak işletme kurmak isteyen girişimciler bu sistem ile şirketlerinin büyümesi için daha fazla zaman ayırabilmektedir.

E-Residency Uygulamasının Dezavantajları Neler?

Pek çok avantajı bulunan e-Residency sisteminin en önemli dezavantajı Avrupa Birliği düzenlemelerine uyum ve hakimiyet gerekliliğini beraberinde getirmesi. Özellikle tüketici ve kişisel verilerin korunmasına ilişkin düzenlemeler bakımından B2C hizmet sağlayıcılarının göz önünde bulundurması gereken ve maddi yaptırımları ağır olan pek çok düzenleme bulunmaktadır.