Dövizli fatura hazırlarken; hizmetlerinden ötürü ürün veya hizmet maliyetleri döviz biriminden olan firmalar, olası bir döviz artışında zarar etmemek için, satışlarını da dövize eşitlemek ister. Bu ekonomi araçları da denilen firmaların kur artış ya da azalışlarına bağlı olarak oluşabilecek zararlarını azaltmak amacıyla yapılır. Amaç ekonomik araç olmasa da piyasayla ilgili ürün ya da hizmetin belirtilmiş olduğu dövizli fiyatları olabilir. Firma bunun dışında kalmak istemez ve dövizli fatura düzenler.

Fatura Açıklaması ve Tutarı

Fatura açıklaması ve 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu 215. Maddesine göre, “ (…) defter ve kayıtların Türkçe tutulması mecburidir” ve “ (…) tutarlar TL olarak gösterilmelidir.” İbaresi oldukça açıkça bir şekilde bulunmaktadır. Bu açıklamaya göre; ürün veya hizmetin açıklaması, ürün ve hizmet bedelleri yabancı dilde yazılabilir. Fakat dövizli faturada tüm bu yabancı para birimlerine karşılık gelen TL karşılıkları ve döviz kuru da belirtilmelidir. Eğer ürün ya da hizmet bedeli dövizli yazılacak ise faturada mutlaka TL bedeli ya da en azından KDV’nin TL bedeli gösterilmelidir. TL karşılıklarını faturada herhangi bir yere yazabilirsiniz. Genellikle ürün ya da hizmetin altında parantez içinde gösterilir. TL karşılığını ürün ya da hizmet bazında göstermenize gerek yoktur, fatura toplamını göstermeniz yeterlidir. TL karşılığının nasıl hesaplandığını yani döviz kurunu da belirtmeniz gerekir.

Döviz kuru

Faturaya ürün ve hizmetin TL bedeli, KDV tutarının TL tutarı ve döviz kuru da yazılmalıdır. Fatura detayı muhasebe kayıtlarına da hem döviz hem de TL karşılığı ile kaydedilir. Döviz kuru olarak Merkez Bankası’nın açıkladığı döviz alış kuru kullanılır. Ancak bu kur alıcı ve satıcı arasında da belirlenebilir. Eğer bir sözleşme yapılmışsa, piyasa kurundan çok farklı olmamak kaydıyla alıcı ve satıcının belirlediği özel kur da kullanılabilir. Kullanılan özel kur piyasa kurundan çok farklıysa, olası bir vergi incelemesinde bu durum sorgulanabilir.

Kur farkı nedir ve neden önemlidir?

Faturayı dövizli olarak bir araya getirdiniz ve tahsilatı da dövizli olarak yapıyorsanız ticari faaliyet tamamlanacak ancak hesap kapanmayacaktır. Ticari olarak işlem bitmiş olsa da muhasebe olarak bitmedi. Prensip olarak tüm kayıtların TL olarak tutulması gerektiğinden bahsetmiştik. Fatura tarihindeki fatura bedelinin TL karşılığı büyük ihtimalle tahsilat tarihindeki TL karşılığından farklı olacaktır. Bu iki tarih arasında TL kuru artmış ya da azalmış olacak ve muhasebede dövizli karşılığı sıfırlansa da (fatura bedeli, tahsilatla kapanacak) TL karşılığı sıfırlanmayacak, bakiye kalacaktır. TL’de oluşan bu farka “kur farkı” denir. Yasal anlamda bu farkın -bakiyenin- de kapatılması gerekir. Bu farkın kapatılması için karşı tarafa bu tutar kadar fatura kesilmesi gerekir. Bu faturaya kur farkı faturası denir. Kur farkı faturası sadece düzeltme faturası olup karşılığında ödeme yapılmayacaktır. Kalan bakiye, kur farkı faturası kesilmeden kapatılsa (sıfırlansa) yanlış olur. Çevremizdeki bazı firmalarda bu yanlış uygulamanın yapıldığına tanık oluyoruz. İleride olası bir vergi denetiminde sıkıntı yaşamamak adına TL farklar için mutlaka kur farkı faturası kesildiğinden emin olmalısınız.

Kur Değerleme

Fatura, dövizli olarak düzenlendikten ve tahsilatı yapıldıktan sonra ticari olarak tüm işlemler tamamlanmış olmaktadır. Ticari işlemler tamamlanmış olsa da, sıra bu işin muhasebeleştirme sürecine gelir. Fatura oluşturma tarihinde alınan kur değeri ile tahsilatın yapıldığı güne ait kur değeri arasında TL bazında genellikle bir fark meydana gelmektedir. Fatura tarihi ile tahsilat tarihi arasında meydana gelen bu TL farkın karşılığı ise muhakkak muhasebede kaydedilmelidir. Oluşan bu TL farkı için bir fatura düzenlenmelidir ve bu faturaya da kur farkı faturası adı verilmektedir. Bu fatura, yalnızca oluşan bakiye farkını kapatmak için düzenlenir ve karşılığında herhangi bir ödeme yapılmaz. Dövizli faturalar, günümüzde firmaların artık sıklıkla kullandığı bir fatura tipi olmakla birlikte oldukça dikkat edilmesi de gereken bir faturadır. Bu nedenle de bu fatura ile ilgili tüm yasal süreçlerin bilinmesi gerekmektedir. Kolay, güvenilir ve hızlı bir şekilde dövizli fatura oluşturabilmek için kaliteli bir ön muhasebe programı kullanmak çok daha doğru bir seçim olmaktadır. Hesapbilir online ön muhasebe programı ile dilediğiniz her yerden cep telefonu, tablet ya da bilgisayarınızdan hızlı bir şekilde dövizli faturalarınızı oluşturabilirsiniz.

Dövizli tutarlar kayıtlarda nasıl gösterilir ve nasıl raporlanır?

Muhasebe sisteminde dövizli bakiyeler hem dövizli tutarları hem de TL tutarları ile gösterilir. Ay sonlarında ise bu dövizli bakiyelerin yeni TL değerleri bulunur. Eski TL değerleri ile yeni TL değerleri arasındaki farklar muhasebeleştirilir. Bu farkların muhasebeleştirilmesine “kur değerleme” denir. Kur değerlemesi tüm dövizli bakiyeler için dönem sonlarında yapılır. Hangi döviz kurunun kullanılacağını Maliye Bakanlığı belirler, ki bu kurlar Merkez Bankasının yayınladığı kurlardır. Dövizli fatura ve dövizli tahsilatlar muhasebede hem dövizli hem de TL olarak işlenir. Firma dövizli raporlama yaptığında TL kayıtlar ortalama bir kurdan raporlama kuruna çevrilir. Dövizli kayıtlar eğer raporlama döviz birimi ile aynı ise bu çevrim yapılmaz döviz karşılıkları kullanılır. Dövizli bakiyeler, Kurumlar Vergisi beyannamesinde ayrıca raporlanır. Bilanço ve Gelir tablosu dipnotlarında dövizli bakiyeler belirtildiği gibi Kurumlar Vergisi Beyannamesi ekinde yer alan “Yabancı Para Pozisyonuna İlişkin Bilgi Formunda da tüm dövizli bakiyelerin gösterilmesi zorunludur. Sonuç olarak, Dövizli faturaların hazırlanması, tahsilat ya da ödemesi önemli konular olup dövizli fatura ile işlem yapılacak ise mali müşaviriniz ile görüşmenizde büyük yarar vardır.