Bir şirket çalışanı bu zamana kadar aldığı maaşın vergisini düşünmüyordu. Sadece iş yeri değişikliği iki iş yeri sayıldığı için aynı yıl içerisinde birden fazla işyerinde çalışıldıysa vergi ile karşı karşıya kalınıyordu. Ancak bu durum yeni düzenlemeler ile değişti ve 2020 yılından itibaren tek işyerinde çalışanlar da gelir vergisi beyannamesi vermek zorunda olabiliyor. 7194 sayılı Kanuna göre elde edilen ücret gelirine göre 2022 yılında 800.000 TL (brüt) üzerinde ücret geliri elde edenler artık Gelir Vergisi beyannamesi verecekler. Bu da 2022 yılı için yaklaşık 45.700 aylık net maaşı olanların (prim dahil) yıl sonunda beyanname vermesi demek. Birçok üst düzey yönetici; C-Level (CEO, CFO, CMO, CHRO, CIO, CTO, COO vb.) bu kapsama girecek ve yıl sonunda gelir vergisi beyannamesi verecek. Dezavantaj: Yıl sonunda (takvim yılı izleyen mart ayında) beyanname verilecek, ek bir işlem. Beyanname vermek gözünüzü korkutmasın, ek vergi çıkmayabilir. Eğer verilecek beyannamede ek gider göstermezseniz, ücret gelir vergisi ve beyanname gelir vergisi hesaplama dilimleri farkından dolayı 4.800 TL ek vergi çıkacaktır. Beyanname verilmediği durumlarda beyan edilmeyen iş yeri kira geliri, Eurobond faiz geliri ve temettü gelirleri beyannameye dahil edilecektir. Örneğin, yıllık iş yeri kira geliri 49.000 TL altında olması durumunda beyan edilmez iken, ücret gelirinin brüt 800.000 TL’yi aşması durumunda beyannameye eklenecektir. Avantaj: Yıl sonunda (izleyen mart ayında) verilecek gelir vergisi beyannamesinde bazı harcamalar, gider olarak gösterebilir ve bu sayede vergi iadesi alınabilir. 7194 sayılı Kanun ile sadece ücret geliri elde edenler değil; sporcular ve sanatçılar da kapsama alınmış olup ve 2022 yılı bu kişilerin yıllık brüt 800.000 TL üzerinde gelir elde etmeleri durumunda yıl sonunda gelir vergisi beyannamesi vermeleri gerekecektir. Gelir vergisi beyannamesi vermek zorunda olmayan çalışanların gelir vergisi, işveren tarafından stopaj yolu ile kesilecek ve çalışan adına vergi dairesine ödenecektir. İşverenden ücret geliri elde edilecek bu yol ile ödediği vergi nihai vergi olacaktır. Yani, beyanname verme zorunluluğunuz yok ise bir şey yapmanıza gerek yok; çünkü işveren, sizin adınıza sizin vergileri her ay vergi dairesine ödüyor.

Kimler yıl sonunda (izleyen mart ayında) beyanname verecek?

2022 yılında, yıllık brüt ücret geliri 800.000 TL’den fazla olanlar (aylık net 45.700 TL) (bir veya birden fazla işverenden alınan ücret toplamları) 2022 yılı içinde birden fazla işverenden ücret alıyor ise 2. ve daha fazla işverenden alınan gelirin brüt tutarının 70.000 TL’den fazla olması (bu genelde yıl içinde yapılan iş değişikliklerinden kaynaklanmaktadır.) Söz konusu ücret gelirlerinin stopaj yoluyla vergilendirilmesi sırasında (aylık maaş, bordro) başta sigorta primleri olmak üzere bazı indirimler yapılabiliyor. Eğer yıl sonunda (izleyen mart ayında) yıllık gelir vergisi beyannamesi verecek iseniz, aşağıdaki harcamaları gider olarak gösterebilir ve bazı durumlarda vergi iadesi de alabilirsiniz. Yalnız burada şuna dikkat etmeniz gerekir: Yıllık beyannameden gider olarak gösterdiğiniz harcamalar karşılığında mutlaka fatura, fiş, makbuz vb. gibi bir belge almalısınız ve bunları 5 yıl boyunca saklamalısınız. Eğer vergi iade talebinde bulunursanız, vergi dairesi sizden bu belgeleri talep edilecektir.

Yıl sonunda verilecek olan Gelir Vergisi Beyannamesinde indirim yapılabilecek başlıca giderler:

  • Eğitim ve sağlık harcamaları
  • Hayat/Şahıs sigorta prim ödemeleri
  • Bağış ve yardımlar
  • Sponsorluk harcamaları
  • Bireysel Katılım Yatırımcı ödemeleri

Eğitim ve sağlık harcamalarının indirimi

Beyan edilen gelirinizin en fazla %10’u kadar eğitim ve sağlık harcaması beyan edebilirsiniz. Bu giderler kendiniz, eşiniz ya da çocuklarınız için yapılmış olmalıdır. Ödemeyi yaptığınız kurum, Türkiye’de kurumlar vergisi mükellefi olmalıdır. Fatura üzerinde belirtilen KDV dahil giderin tamamını indirim olarak dikkate alabilirsiniz.

Hangi harcamalar eğitim gideri olarak beyannamede dikkate alınır?

  • Eğitim ve öğretim kurumları ile anaokulu, kreş ve dershanelere eğitim amacıyla yapılan ödemeler,
  • Okullara gidiş-geliş hizmeti nedeniyle ödenen taşıma/servis ücretleri,
  • Kırtasiye alımları için yapılan harcamalar,
  • Kullanımı zorunlu olan okul üniformaları ve ayakkabı masrafları,
  • Üniversiteye hazırlama dergileri için yapılan harcamalar,
  • Özel yurt ödemeleri,
  • Kurs ücretleri, her türlü kitap (ders kitabı, hikâye, roman, deneme, bilimsel eser, vb.),
  • Eğitim amaçlı olarak kullanılan internet hizmeti için yapılan harcamalar, bilgisayar, yazıcı masrafları,

Hangi eğitim harcamaları gelir vergisi beyannamesinde gider olarak gösterilemez?

  • Kurumlar vergisi mükellefi olmayan vakfa ait okul ya da üniversitelere yapılan ödemeler,
  • Devlet okulları için ödenen kayıt ücretleri,
  • Yurt dışı eğitim masrafları,
  • Okul yemekleri için yapılan ödemeler,
  • Tahsili devam eden 25 yaş üstü çocukların ya da diğer durumlarda 18 yaş üstü çocukların eğitim masrafları,
  • Özel spor ve müzik kursları, müzik aletleri, oyuncaklar,
  • Tiyatro, konser, sinema giriş ücretleri,
  • Özel sürücü kurslarına ilişkin harcamalar,
  • Okul aile birliğine veya okul koruma derneğine yapılan bağışlar,
  • Gazete ve dergi alımlarına ilişkin harcamalar,
  • Öğrenci evi için yapılan kira, elektrik su doğalgaz ödemeleri,
  • Ayrıldığı eşinin adına düzenlenen eğitim harcamalarına ilişkin faturalar,
  • Koruyucu ailelerin çocuklarına ilişkin eğitim masrafları,

Hangi harcamalar sağlık gideri olarak beyannamede dikkate alınır?

  • Teşhis ve tedavi amacı ile yapılan her türlü muayene, tahlil, röntgen, ultrason, tomografi, BT, MR, check-up, ameliyat, fizik tedavi ve diş tedavisi ücretleri,
  • Her çeşit protez, sağlık malzemesi ve tekerlekli sandalye giderleri ile numaralı gözlük ve lens giderleri,
  • İlaç ödemeleri,
  • Tüp bebek tedavisi nedeniyle yapılan masraflar,
  • Doktor raporuyla alınan cilt sağlığına ilişkin harcamalar,
  • Göz için lazer tedavisi harcamaları,

Hangi sağlık harcamaları gelir vergisi beyannamesinde gider olarak gösterilemez?

  • Kurumlar vergisi mükellefi olmayan vakıf hastane ödemeleri,
  • Sağlık Bakanlığı’na ve üniversitelere bağlı hastanelere ve bunların döner sermayelerine ve devlet hastanelerine yapılan ödemeler,
  • Yurt dışı sağlık harcamaları,
  • Spor masrafları,
  • Temizlik, makyaj malzemesi, parfüm, hijyen malzemesi vs. giderler,
  • İlgili firmalarca insan sağlığına faydalı olduğu ileri sürülen bitkisel ilaçlar için yapılan harcamalar,
  • Sigorta şirketinin karşıladığı masraflar,
  • Özel sağlık sigorta primleri (beyannamede ayrı bölümde indirim konusu yapılıyor)

Hayat/şahıs sigorta primleri

Beyan edilen gelirinizin en fazla %15’i kadar Hayat/şahıs sigorta prim ödemesini beyan edebilirsiniz. Gelir vergisi beyannamesinde indirim olarak dikkate alabileceğiniz sigorta primleri;
  • Siz, eşiniz ve küçük çocuklarınız için ödeyeceğiniz hayat sigorta primlerinin %50’si
  • Ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primlerinin %100’ü (tamamı)

Hangi sigorta prim ödemeleri gelir vergisi beyannamesinde gider olarak gösterilemez?

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ödemeleri. BES ödemeleri 2013 yılından sonra gelir vergisi beyannamelerinde indirim yapılamamaktadır.

Bağış ve yardımlar

Bağış ve yardımları gelir vergisi beyannamesinde gider olarak gösterebilmek için karşılığında makbuz alınmalıdır. Yapılan bağış ve yardımların gider olabilmesi için bazı şartlar gerekir; her yapılan bağış ve yardım ödemesini beyannamede indirim olarak gösteremezsiniz. Bazı bağış ve yardımların indirilebilecek tutar gelirinizin %5’i ile sınırlandırılmış iken bazıları için böyle bir kısıt yoktur. Beyan edilecek gelirin %5’i ile sınırlı olarak indirilebilecek bağış ve yardımlar (kalkınmada öncelikli yöreler için %10).
  • Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köylere yapılan bağış ve yardımlar
  • Kamu yararına çalışan dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yapılan bağış ve yardımlar

Tamamı indirilebilecek bağış ve yardımlar

  • Bağışlanan okul, sağlık tesisi ve yüz yatak kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi
  • İzin ve denetime tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler, yaygın din eğitimi verilen tesisler, gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarının inşası dolayısıyla yapılan harcamalar, bağış ve yardımlar
  • Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedellerinin tamamı
  • Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına yapılan ayni veya nakdi bağışların tamamı
  • Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı

Diğer kanunlara göre tamamı indirilecek bağış ve yardımlar

  • Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına yapılan bağışlar,
  • Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu’na yapılan bağışlar ve yardımlar,
  • Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na yapılan bağışlar,
  • Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’na yapılan bağışlar,
  • Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfına yapılan bağışlar,
  • Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu kapsamında kurulan ormanlarda ağaçlandırma, bakım ve koruma masraflarının tamamı,
  • İlköğretim ve Eğitim Kanunu uyarınca yapılan bağışlar,
  • Üniversitelere, yüksek teknoloji enstitülerine

Sponsorluk Harcamaları

Sponsorluk harcamaları da gider olarak gösterilebilir. Buna istinaden;
  • Amatör spor dalları için yapılan sponsorluk harcamasının %100’ü,
  • Profesyonel spor dalları için yapılan sponsorluk harcamasının %50’si
Yıl sonunda verilecek gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılabilir.

Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) İndirimi

Melek Yatırımcı lisansına sahip kişiler olarak tabir edebileceğimiz BKY’ler;
  • İktisap ettikleri A.Ş. hisselerini 2 tam yıl ellerinde tutmaları şartı ile
  • Hisse bedellerinin %75’ini hisseleri aldıkları yılın gelir vergisi beyannamesinde indirim olarak dikkate alabilirler. İndirilebilecek tutarda sınırlama var, yıllık en fazla 1.000.000 TL indirilebilir beyannamede.

BKY’ler ile ilgili kısıtlar

  • 5 yıl içinde 20’den fazla şirkete yatırım yapamaz
  • Yatırım yaptıkları şirket hisselerinin %50’sinden fazlasına sahip olamazlar, doğrudan ya da dolaylı olarak şirketi kontrol edemezler, yönetim kurulu dışında idari görev alamaz ve ücret karşılığında çalışamazlar.