Kasa hesabı; bir işletme ya da firmanın bilançosu kapsamındaki aktif karakterli olarak yer alan hesaptır. Buna göre bilançonun dönen varlıklar kısmında "100" hesap koduna ait olan işlemlerin ve işletmenin kapsamındaki yabancı ve ulusal paraların Türk Lirası karşılığında izlendiği hesap, kasa hesabı olarak nitelendirilir. Muhasebe uygulamaları üzerinde, aktif karakterli hesaplar üzerinde artış durumu gözlemlendiğinde hesabın borç kısmı; diğer durumda ise bir anlamda hesaplardaki azalış durumlarında ise kasa hesabının alacaklar kısmı ele alınır. Kayıtlar bunların üzerine yazılır. Kasa hesabında alacak hesabı hiçbir zaman oluşturulmamaktadır. Bununla birlikte üçüncü şahıslardan alınan herhangi bir çek girişi de yine bu hesap özelinde kayıt işlemine tabi tutulmamaktadır. Tek düzen muhasebe uygulamalarınca aktif karakterli hesaplarda artış meydana geldiği zaman hesabın borç kısmı tarafında kayıt tutulmaktadır. Diğer durumda ise yani hesaplarda azalış söz konusu olduğunda kasa hesabının alacak kısmına kayıt işlemi yapılır. Kasa hesabı içerisinde hiçbir zaman alacak hesabı oluşturulmaz. Aynı şekilde üçüncü bir kimseden alınan herhangi bir çek için giriş işlemleri de yine bu hesap içerisinde kayıt işlemine tutulmaz.

Kasa Hesabı İşlemleri Nasıl Kaydedilir

Bahsettiğimiz üzere kasa hesabı kapsamınca borç ve alacak kayıt işlemleri gerçekleştirilir. Hangi işlemlerin alacak, hangi işlemlerin ise borç olarak kaydedildiği de yine şunlara göre belirlenir;
  • Müşteriler tarafından talep edilen senet ve çeklerin nakit biçimde tahsis edilebilmesi,
  • Banka hesabı üzerinden kasaya nakit akışının yapılması,
  • Müşterilere verilen hizmet veya ürünlerin tahsilinin nakit olarak gerçekleştirilmesi,
  • Şirket ortakları tarafından kasa hesaplarına yapılan nakit para aktarım işlemleri
Saydığımız bu işlemler kasa hesabının borç hareketlerini oluşturmaktadır. Şu işlemler ise;
  • Kasa hesabından banka hesabı üzerine nakit para akışının gerçekleştirilmesi,
  • Müşterilere sunulan senet ve çeklerin nakit olarak ödenmesi işlemi,
  • Şirket ortaklarının kasa hesabı üzerinden nakit para çekmesi,
  • Tedarikçiler tarafından alınmakta olan hizmet ya da ürünlerin ödemesinin nakit olarak gerçekleştirilmesi
kasa hesabının alacak kayıtlarının bölümünü oluşturmaktadır. Bütün bu alacak ve borç kayıt işlemleri kağıt, defter ya da Excel ortamı üzerinden kaydedilmektedir. Ancak bu tür işlemlerin bu tarz kaydedilmesi çeşitli hataların da doğmasına sebep olacaktır. Nitekim defter ya da kağıtların kaybolması, yırtılması ve Excel dosyasındaki karışık formüllerin çeşitli karışıklıklara zemin hazırlaması gibi sonuçlar doğabilir. Tüm bunların yerine online muhasebe uygulamaları ve otomasyon yazılımlarından yararlanmak en iyi yöntemlerden biri olacaktır. Böylelikle kayıtlar daha iyi tutulacak, güvenli biçimde ele alınacaktır.

Kasa Hesabında Yıl Sonu İşlemleri

Kasa hesabı yıl sonu işlemleri envanter ve değerleme işlemleri olmak üzere toplamda iki türlüdür. Bu işlemlerin ise Vergi Usul Kanunu hükümleri kapsamınca yapılması gerekmektedir.

Envanter

Envanter işlemleri genel olarak bir işletmenin sayım, düzeltme ve kontrol işlemlerinin yapılması amacıyla belirli tarih aralıklarında gerçekleşen borç, alacak ve varlıkların değer ve miktar olarak saptanması olarak ifade edilmektedir. Mevcut kasanın durumu bilançoya göre varlık kalemi niteliği taşıdığından dolayı sonuçların da tutanağa bağlanması gerekmektedir. Envanter işlemleri; varlık ve borçların fiili durumlarının tespiti, mevcut fiili durumla birlikte kayıtların karşılaştırılması ve envanter kayıtlarının bunlar göre gerçekleştirilmesi gibi alanlardan oluşmaktadır. Muhasebe dışı envanter sonuçları ile muhasebe kayıtlarının sonuçları arasında fark olması durumunda, farklar negatif yönde ise, 197- Sayıl ve Tesellüm Fazlalıkları hesabı, diğer türlü ise 397-Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları hesabı kullanılmalıdır.

Değerleme İşlemi

Kasa hesabı kapsamında hem döviz cinsinden hem de TL cinsinden varlıkların takibi kolaylıkla yapılabilir. Döviz cinsindeki varlıklar kasaya girmesi halinde TL cinsi biçiminde karşılığı hesabında takip işlemleri gerçekleştirilebilir. Döviz cinsi değerlerinin takibiyse 900 nazım hesaplarında takip edilmektedir. Bu işlem genel olarak ay sonlarında gerçekleştirilen değerleme işlemi kapsamınca döviz tutarı tespitinin kolay biçimde yapılmasını da sağlamaktadır. Yabancı paraların değerleme işlemlerinde ise bilançolar ilgili günde güncel döviz kuru ile nazım hesaplar üzerinde gösterilen döviz cinsinden miktarının çarpımı şeklinde ortaya çıkmakta ve muhasebe kaydı yapılmaktadır. Bu işlem neticesinde oluşan kur farkı negatif çıkarsa 656- Kambiyo zararları, pozitif sonuç çıkarsa 646-Kambiyo karları hesabı üzerinde takip işlemleri yapılır.