Bilindiği gibi ülkemizde sabit kur değil, dalgalı kur sistemi uygulanıyor. Bu sebepten satışın yapıldığı tarihteki kur ile tahsilatın gerçekleştirdiği tarihteki kur değeri farklı olabiliyor. Bu durumda döviz tutarı aynı olsa bile TL tutarları farklı olabiliyor. Özellikle işletmelerin geçici vergi dönemlerinde kur farkından kaynaklı sorunlar sıklıkla yaşanıyor. Yabancı para cinslerinden borç ve alacaklarını değerlendirirken işletmeler, geçici vergi dönemlerinde meydana gelen kur farkları için fatura düzenlemeyip, tahsilat sırasında fatura düzenliyorlar. Vergi Usul Kanunu’nun 215’inci maddesine göre kayıt ve belgelerde Türk para birimi kullanılması şarta bağlanmış durumda. Bununla birlikte, Türk lirası karşılığı gösterilmesi koşuluyla yabancı para birimine göre de düzenlenmesi mümkün. Bu hükme göre Türk şirketlerinin mal veya hizmet satışıyla doğan alacaklar için Türk Lirası karşılığı gösterilmesi şartıyla döviz cinsinden fatura düzenleyebiliyor. Bununla birlikte şayet yurt dışındaki bir alıcıya dövizli fatura düzenlenmişse bu durumda faturaya Türk lirası karşılığı eklemek zorunlu değil. Yabancı para cinsinden düzenlenen faturalardaki döviz tutarları, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kurundan Türk lirasına çevrilerek yurt içi alıcı ve satıcı tarafından defterlerine kaydediliyor. Düzenlenmiş olan bu faturaların tutarlarının tahsil günü geldiğinde, fatura tarihi ile tahsilat tarihi arasında bir kur farkı oluşması durumunda; iki taraftan hangisinin lehine bir kur farkı oluşmuşsa, bu farktan kaynaklanan tutar fatura edilir. Bu faturaya da kur farkı faturası denir. Kur farkından kaynaklı olarak, alacaklı tarafın eline geçen ekstra miktara ise kur farkı geliri; bu farkı eksiye doğru gelişmiş ise kur farkı gideri olarak düşünülebilir. Kur farkı faturası, işte bu noktada iki tarafın da adil biçimde anlaşmalarını sonuçlandırmaları açısından önem taşır.

Kur ve Kur Farkı Nedir?

En sade anlatımıyla iki farklı ülkenin parası arasındaki değişim oranına, bir başka deyişle yani yabancının milli para cinsinden fiyatına ‘kur’ denir. Bu iki para birimi arasında değiştirilmesi sırasında, yani alış-veriş yapılırken oluşan farka da ‘kur farkı’ deniyor.

Kur Farkı Faturası Nasıl Düzenlenir?

Genel itibarıyla kur farkı faturasının, diğer faturalardan bir farkı bulunmamaktadır. Kur farkı düzenlenirken dikkat edilmesi gereken noktaları şöyle sıralayabiliriz:
  • Kur farkı faturası Türk lirası cinsinden düzenlenmelidir.
  • KDV hesaplaması kur fakına göre yapılır ve yazılır.
  • Açıklama kısmına ‘Kur farkı faturası’ ibaresi işlenir.
  • Karşı taraf e-fatura mükellefi ise fatura e-fatura olarak düzenlenir.

Kur Farkı Faturası Düzenlenirken Nelere Dikkat Edilmek Gerekir?

Kur farkı faturası düzenlenirken aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.
  • Fatura Türk lirası cinsinden düzenlenmelidir.
  • KDV hesaplaması kur değişimi baz alınarak yapılıp eklenmelidir.
  • Faturanın açıklama kısmına fatura ibaresi ayrıca eklenmelidir.
  • Eğer karşı taraf e-fatura mükellefi ise, fatura e-fatura cinsinden düzenlenmelidir.

Kur Farkı Faturası Nasıl Hesaplanır?

Kur farkı faturası kesilirken, kur farkının miktarı kadar kdv’si de eksi olarak hesaplanır. Örnek bir hesaplamayla daha somut anlatabileceğimize inanıyoruz. Örneğin fatura miktarını 2.000 Amerikan doları ve kur da 5,00 TL üzerinden baz alınmış olsun. Tahsilat günü geldiğinde kur 5,26 olarak gerçekleşmiş ve ödeme de buna göre yapılsın. Bu durumda, fatura tutarı 2.000x 5=10.000tl olarak gerçekleşmişken, ödemenin hesabı 2.000×5,26=10.520 TL olacaktır. Hal böyle olunca, tahsilatı yapan taraf kur farkından kaynaklı olarak 520 TL kur geliri elde etmiş olacaktır. Bu sebepten satıcı 10.520-10.000=520 TL şeklinde fatura düzenleyecektir.

Kur Farkı Faturası KDV Oranı Kaçtır?

Kur farkı, faturanın kesildiği dönemde teslime konu olan mal ya da hizmetin tabi olduğu KDV oranı kullanılacaktır. Örneğin kesilen mal/hizmet faturasında %18 KDV uygulandı ise kur farkı faturasının KDV oranı %18 olacaktır.
Mal/Hizmet Faturası Oranı Kur Farkı Faturası Oranı
%18 %18
%8 %8
%1 %1
Teşvikli (KDV'siz) KDV'siz
Tevkifatlı KDV Tevkifatlı KDV

Kur Farkı Faturasında KDV Nasıl Hesaplanır?

TL bakiyeyi kapatabilmek için iç yüzde ile KDV hesaplanması gerekir. Yani kalan TL bakiyesinin KDV’li tutar olduğunu düşünerek KDV’siz tutarı hesaplanır. Örneğin kalan TL bakiye 118 TL ve KDV oranı %18 ise, kur farkı faturasının matrahı 100 TL, KDV’si 18 TL ve toplam tutarı da 118 TL olacaktır.

Dönem Sonu Kur Değerlemesinde Çıkan Farklar İçin Kur Farkı Faturası Kesilmeli Midir?

Vergi Kanunlarına göre dövizli borç ve alacaklar, dönem sonlarında, Merkez Bankasının yayınladığı dönem sonu kurları ile değerlenir, yani dövizli borç ve alacaklar bu kurlar ile çarpılarak yasal defterlerde TL karşılıkları gösterilir. Faturanın kayıt esnasındaki TL karşılığı ile dönem sonu kuru ile değerleme sonrası TL karşılığı arasındaki farklar; olumlu olur ise kur farkı gelir hesaplarına, olumsuz olur ise de kur farkı gider hesaplarına alınır. Dönem sonu değerlemeden kaynaklanan kur farkı gelir veya giderleri için kur farkı faturası kesilmesine gerek yoktur. Kur farkı faturası kesilmesi için ödemeden kaynaklı TL farkı olmalıdır.

Kur Farkı Faturasının Matbu Olarak Mı Kesilmesi Gerekir? Yoksa E-Fatura Olarak Mı?

Kur farkı faturasının diğer faturalardan farkı yoktur. Yani firma, müşterilerine kâğıt ortamında fatura kesiyor ise kur farkı faturasını kâğıt ortamında keser, eğer firma müşterilerine e-fatura ortamında fatura kesiyor ise kur farkı faturasını e-fatura olarak keser.

Kur Farkı Faturası Dövizli Olarak Kesilebilir Mi?

Hayır, dövizli olarak kesilemez. Zaten kur farkına konu işlemde dövizli bakiye sıfır ve TL bakiye sıfır olmadığından dolayı TL bakiyeyi sıfırlamak için kur farkı faturası kesilir. Kur farkı faturasının döviz tutarı sıfır olmalı ama TL tutarı da bakiyeyi kapatacak kadar olmalıdır.

Yurtdışındaki Firmalara Kur Farkı Faturası Kesilir Mi?

Hayır, sadece yurtiçindeki firmalar için kur farkı faturası kesilir. Yurtdışına yapılan dövizli satışlar ya da dövizli alımlar için yapılan ödemeler ile döviz bakiyesi kapanıp, TL bakiyesi kalır ise TL hesapta kalan tutar için kur farkı faturası düzenlenmez. TL bakiye ödeme yapıldığında kur farkı gelir gider hesabı ile kapatılır.

Kur Farkı Faturasının İçeriğine Ne Yazılmalıdır?

Kur farkı faturasının açıklamasına “Kur farkı faturası” ibaresi yazılması yeterlidir. Daha detaylı bilgi verilmek istenir ise açıklamaya hangi fatura ödemesi için kur farkı hesaplandı ise o fatura hakkında bilgi verilebilir (fatura tarihi, tutarı vs.).