Fizibilite çalışması, herhangi bir proje veya planın ilk tasarım aşamasıdır. Adından da anlaşılabileceği gibi fizibilite çalışması, bir fikrin uygulanabilirliğine yönelik bir analiz türüdür. Bir fizibilite çalışması yapmanın asıl amacı, operasyon öncesinde fizibilite çalışması yapılan söz konusu projeye devam etme veya projeyi iptal etme kararını almaya yardımcı olmaktır. Fizibilite çalışması yapılırken, söz konusu projenin ilgili tüm faktörleri dikkate alınır. Projenin başarıyla tamamlanma olasılığının yanı sıra meydana gelecek olumsuz durumlar ve başarısızlıklar da göz önünde bulundurulur. Bu kapsamda her türlü ekonomik, teknik, yasal, zamanlama unsurları fizibilite çalışmasına dâhil edilir.
Fizibilite Çalışması Nasıl Yapılır?
Fizibilite çalışması yaparken atılacak ilk adım pazar araştırması yapmaktır. Pazar araştırması, sektörel kuruluş ya da kurumlardan, ilgili piyasa hakkında veriler toplanarak, bu verilerin detaylı analiz edilmesidir. Pazar araştırması yapmak Fizibilite etüdü yapılan iş fikri ile ilgili talebi anlamak için yapılır. Talep var ise, yapısı ve miktarı üzerinde durulur. Fizibilite çalışması yaparken izlenecek diğer adım ise teknik araştırmadır. Teknik araştırma sürecinde, pazarda talep olduğu sonucuna varılan işin, teknik olarak üretilebilir olup olmadığı incelenir. Teknik olarak da karşılanabilir ise, ihtiyaç duyulan üretim araçları belirlenerek, teknik altyapının özellikleri üzerinde durulur. Finansal analiz çalışmasında ise teknik altyapı dahil, ihtiyaç duyulan sermaye saptanmaya çalışılır. Başlangıç sermayesinin yanı sıra; işletme harcamaları, gelir-gider dengesi, projenin mali olarak sürdürülebilirliği yine fizibilite çalışması ile belirlenir. Yatırımın piyasa değeri, iç karlılığı, geri ödeme süresi gibi unsurlar bir projenin finansal sürdürülebilirliğinin saptanmasında önemli rol oynar ve bu sonuçlara göre karar alınır. İş fikrinin kapsamlı bir değerlendirilmesi olan bu çalışmaların sonucuna göre finansal olarak kar-zarar hesabı yapılır ve yatırım kararı buna göre verilir. Zahmetli ve maliyetli bir çalışma olan fizibilite çalışması, özellikle yüksek maliyetli yatırımlarda oldukça kapsamlıdır. Kapsamı ve detayları arttıkça maliyeti de artan fizibilite çalışması yapmadan önce, daha genel bir çalışma yapılır. Ön fizibilite çalışması olarak da bilinen bu çalışmada, projenin ya da fikrin uygulanabilirliğine bakılarak, yapılması planlanan yatırım için fizibilite etüdü yapmanın gerekli olup olmadığına bakılır.Fizibilite Çalışmasının Kapsamı Ne Olmalıdır?
- Fizibilite çalışmasında pazar araştırması dikkatlice yapılmalı ve tüm yönleri ile ele alınmalıdır.
- Proje yasal değerlendirme sürecinden de geçirilmelidir.
- Teknik detaylar iyi gözlemlenmelidir.
- Finansal değerlendirme de risk faktörleri gözden kaçırmamalıdır.
Fizibilite Raporu Nedir?
Bir planın, projenin veya iş fikrinin işe yarayıp yaramayacağına dair yüksek düzeyli bir öngörü, yalnızca iyi bir fizibilite raporuyla ortaya konulabilir. Fizibilite raporu, söz konusu proje veya plan ile ilgili olarak yapılan fizibilite çalışmasının, iyi anlaşılabilir ve doğru yorumlanabilir bir şekilde kâğıda dökülmüş halidir. Bir fizibilite raporuna bakılarak, ilgili proje veya plan ile alakalı tüm avantajlar ve dezavantajlar görülebilir. Bunun yanı sıra çeşitli öngörüler ve tahminler, sağlam ve tutarlı gerekçelere dayandırılmış bir şekilde fizibilite raporunda yer alır. Fizibilite raporunun incelenmesi sonucu; risk faktörleri, tahmini başarı ihtimali, muhtemel riskler, avantajlar ve dezavantajların yanı sıra projenin hayata geçirilmesi sırasında veya uygulama sürecinde ortaya çıkabilecek aksaklıklar, sermaye ve muhasebe ihtiyaçları görülebilir. Bir fizibilite raporu; yönetici özeti, ürün veya hizmetin tanımı, teknoloji konuları, ürün veya hizmet pazarı, belirli bir pazarın belirlenmesi, pazarlama stratejisi, organizasyon yapısı, program, finansal projeksiyonlar, riskler, gerekli yatırımlar ve bu yatırımların kronolojisi gibi başlıklar veya bölümler bulundurabilir.Fizibilite Raporu Nasıl Hazırlanır?
Fizibilite çalışması yaparken pazar araştırması, teknik araştırma ve finansal araştırmanın öneminden bahsetmiştik. Şimdi de bu çalışmaların kapsamlı ve işe yarar bir rapora dönüşmesi için sorulması gereken sorulara hep birlikte bakalım. Pazar Araştırması- Projedeki ürün ya da hizmet bir talebi karşılıyor ya da görülmemiş bir eksiği kapatıyor mu?
- Ürün ya da hizmetin piyasa satış fiyatı ne kadar?
- İstihdam ve katma değer sunacak mı? Sunacak ise bu unsurların maliyeti nedir
- Mevcut teknoloji projedeki ürün ve hizmeti hayata geçirilmesi için uygun mu, yeterli midir?
- İhtiyaç duyulan hammaddeye kolayca ulaşılabiliyor mudur?
- Teknik ve teknolojik teçhizatı kullanabilecek donanımlı kişiler var mıdır?
- İhtiyaç halinde kullanılacak teknik ve teknolojik aletlerin bakım ve tamiri mümkün müdür?
- İhtiyaç duyulan toplam yatırım maliyeti nedir?
- Kuruluş sermayesi için gereken yatırım araçları nelerdir?
- Ay ve yıl bazında finansal tablo ve nakit akışı tablosu hazırlanmalıdır.
- Üretim ve tüketim araçları göz önünde bulundurularak karlılık hesaplanmalıdır.
- Üretim ve karlılığın sürdürülebilirliği hesaplanmalıdır.
