Bir işletmenin sağlıklı bir şekilde faaliyetlerini sürdürmesindeki temel etkenlerin başında, nakit akışını sağlayabilmesi gelir. Alacak verecek dengesi kurulduğu sürece, nakit yönetimi kolaylaşır. Biriken ödemeler, tahsilatı gerçekleşmeyen faturalar arttığında ise iş, içinden çıkılmaz bir hal alabilir. Bu durum içinden çıkılmaz bir hal almadan ne yapmak gerekir diye merak edenler ise şimdi anlatacağımız borç yaşlandırma yöntemi ile finansal yönetimini yeniden ele alabilir.

Cari/Borç yaşlandırma ne demek?

Cari veya diğer adıyla borç yaşlandırma, vaktinde ödemelerini gerçekleştirmeyen müşterilerin nakit akışınızı olumsuz etkilememesi için uygulanan bir muhasebe yöntemidir. Borç ve alacakların ödeme tarihi ve tutarına göre sıralanmasına cari yaşlandırma denir. Borç yaşlandırma yönteminde, kontrol ve takip kaçınılmazdır. Cari yaşlandırma, borç miktarı, belirlenecek faiz oranı ve ödeme tarihine göre ne kadar vade farkı işlendiği gibi bilgilerden oluşur.

Cari yaşlandırma / borç yaşlandırma yöntemi ne işe yarar?

Cari yaşlandırma yöntemi işletmeye ait gelir ve gider tablosunun genel çerçevesini çıkarmada etkilidir. Alacak durumunun genel bir özetidir.
  • Müşterilerinizin ödenmemiş tutarlarına ve vadelerine ulaşabilir.
  • Uzun süredir borç ödemesi gerçekleştirmemiş müşterileri tespit ederek, bu müşteriler için nasıl bir yol izlenmesi gerektiğine dair karar verilebilir.
  • Alacakların genel bir tablosunu çıkararak belirli bir periyoda oturtarak ele alınması sağlanır.
  • Müşterilerin ödeme alışkanlıkları, ticari tutum ve davranışları hakkında bilgi sahibi olur, müşteri finansal yönden tanıyabilirsiniz.
  • Borç yaşlandırma yöntemi ile müşterilere erken ödeme ile uygulanan indirimlere ulaşabilirsiniz.
Oluşturulacak borç alacak yaşlandırma raporları ile para giriş ve çıkışlarınızı daha sıkı bir şekilde kontrol edebilmeniz mümkün. Peki bu raporları nasıl hazırlamanız gerektiğini biliyor musunuz?

Cari yaşlandırma / borç yaşlandırma nasıl yapılır?

Öncelikle birinci kural, ticari alacak kaydı müşteriden ödeme alındığında değil, satış gerçekleştirip fatura kesildiğinde yapılır. Tam da bu noktada “Cari yaşlandırma raporu nedir?” sorusunu da cevaplayalım. Cari yaşlandırma raporu, bir işletmenin alacak planlaması yaptığı belge niteliğindedir. Tüm müşterilerin kategorilendirilerek, kimden ne kadar alacağınız olduğunu ne zamana kadar ödeme yapılması gerektiğini detaylıca gösteren rapordur. Bunun için, aylık bir rapor çıkarmayı planlayarak 15 gün içindeki faturaları listeleyebilirsiniz. Buradaki esas soru; “borç yaşlandırma nasıl hesaplanır?” olacaktır. Borç yaşlandırma hesaplamasını Excel belgesi üzerinde oluşturabilirsiniz. Açtığınız Excel belgesindeki,
  • İlk sütuna henüz kesilmiş faturaları ve 15 günü doldurmuş faturaları,
  • İkinci sütuna 31–60 günlük faturaları,
  • Üçüncü sütuna 61–90 günlük faturaları,
  • Dördüncü sütuna ise eski faturaların tümünü girersiniz.
Buradaki temel amaç, önceliklendirmeyi yapabilmektedir. Eğer tahsilat toplamak amacıyla da bu raporu kullanmak istiyorsanız müşteri isminin yanına iletişim bilgilerini de ekleyebilirsiniz. Aşağıda borç yaşlandırma raporu örneği yer almaktadır. Bu örnekte de göreceğiniz üzere sol tarafta şirket isimleri girilir. Raporun oluşturulduğu tarih esas alınarak not düşülür ve vadesi girilir. Excel’in sağ tarafında ise listedeki firmaların 0-30, 31-60 ve 61-90, 91 ile 500 güne kadar olan faturalara göre gruplandırılmıştır. Bu raporu hazırladıktan sonra şu çıkarımları yapmanız mümkündür:
  • Elinizdeki ödenmemiş bir satış faturası ne kadar eski ise tutarı tahsil edebilme ihtimali de o kadar düşüktür. Bu nedenle 90 günü geçmiş alacakları listeleyerek, bu müşteriler hakkında yasal işlemlerin başlatılmasını düşünebilirsiniz.
  • Birden çok kez ticari ilişkide bulunulan müşteriler için bu raporu aynı zamanda ödeme davranışlarına göre çıkarım yapmak için de kullanabilirsiniz.
  • Hem ödenmeyen tutarlar için aksiyon alınması hem de nakit akışının sağlıklı kontrolü için bu raporların düzenli olarak tutulması ve sık sık gözden geçirilmesi önemlidir.
Nakit akışınız güncel raporlarla kontrol altında! Kasa ve bankanıza yapılan giriş ve çıkışların raporlamasını Hesapbilir üzerinden edinebilirsiniz. Güncel durumunuzu, tahsilatlarınız, ödemeleriniz ve banka hesaplarınıza ait finansal hareketleriniz hakkında bilgileri grafik ve tablolar yardımıyla en güncel haliyle öğrenebilirsiniz.